MORTE EN FERROL TRAS O 18 DE XULLO DE 1936

É o triunfo dos alzados en Ferrol o que determina a caída de todo o territorio da súa influencia en menos de dez días, como caen as fichas dun dominou. Pero a importancia de Ferrol vai máis aló de ser centro de comarca: a súa perda para a República é a caída da Base Naval o que é determinante para o triunfo do alzamento en Galicia e para o dominio marítimo no Atlántico Norte e no Cantábrico. 

Triunfaría o alzamento nesa base se os mellores navíos non fosen enviados a tentar deter o paso de tropas á península polo Estreito. Desde logo que non, foi providencial para o éxito do levantamento a saída do Arsenal dos cruceiros "Liberdade" e "Cervantes" o día 18 con ordes gobernamentais de dirixirse ao sur, xa que eran os dous mellores barcos dos dispoñibles xunto ao acoirazado "Jaime I", o día 19 en Vigo, que recibiu idéntica orde. O "España" estaba practicamente desarmado e o "Almirante Cervera" en dique seco limpando fondos. Os outros buques do Arsenal non tiñan gran valor militar, por anticuados ou por acharse en reparacións. 





Os cruceiros "Liberdade" e "Cervantes", e o acoirazado "Jaime I", que saíran por estar en mellor situación de navegación e combate, mantivéronse fieis ao Goberno, pola acción de suboficiais e mariñeiría. Probablemente Ferrol non fose gañado polo bando sublevado de permanecer en Galicia eses tres navíos, con máis de dous mil homes. Ao saír cara ao sur os cruceiros e o acoirazado pasaban a formar parte da frota da República, pero perdeuse a Base de Ferrol, na que se achaban en construción dous modernos cruceiros -o "Canarias" e o "Baleares"- e catro minadores que enseguida prestarían servizo aos sublevados.

O CRUCEIRO DE CERVANTES

Unha vez que a sublevación fascista triunfa en Ferrol, e case inmediatamente, comezan as actuacións contra aqueles mariños que tentaron sufocala ou que simplemente non se adheriron a ela desde o primeiro momento. 

O segundo maquinista da Armada, Don Pedro López Amor, é sometido a Consello de Guerra Sumarísimo acusado dun delito de sedición a bordo do acoirazado España. Este consello de guerra, presidido polo contraalmirante Franco Villalobos e do que forman parte o coronel maquinista Manso, o tenente coronel maquinista Mauriz, o coronel de infantería de Mariña Liaño, o tenente coronel de infantería de Mariña Das Hortas e o capitán de fragata Luís Vierna, mentres actúa de fiscal o coronel auditor de Baséea Conde Pumpido, condena á morte a López Amor.

BENITO SACALUGA RODRÍGUEZ

A súa execución tivo lugar o xoves 30 de madrugada, por disparos dunha sección de infantería de Mariña no cemiterio de Canido. Non se achou nos arquivos o sumario aberto contra Amor, que entra o 26 de xullo no Plus ultra, do que desembarca o 29 por orde do Estado Maior da Base -como consta no seu expediente persoal, polo que consideramos probable que o maquinista fose fusilado sen sentenza, dada a extrema rapidez coa que se obrou neste caso. De ser así, o primeiro fusilado tras consello de guerra en Ferrol sería o contraalmirante Azarola , o 4 de agosto. 

Pero non é necesaria a celebración dun proceso sumarísimo, moitas veces pásase polas armas sen xuízo. O domingo 16 de agosto é sacado do Plus ultra un grupo de quince que son abatidos no cemiterio de Canido. Un deles é Jaime Quintanilla Martínez, presidente da Federación Provincial Socialista (PSOE).

 Médico de profesión, contaba 45 anos e deixaba viúva á mestra Ángela Ulla, coa que tivera dous fillos, Jaime, militante de Mocidade Socialista, e Anxo.  Juan García Néboa, mestre de escola en Ferrol, da Institución Libre de Ensino, director dunha revista pedagóxica, é outro deses quince. O seu ingreso no Plus ultra como detido por Mariña ten lugar o 11 de agosto. 

Hai que dicir que a versión oficial sobre a morte de Néboa e Quintanilla é exemplo de como se xustifican os crimes por referencias a pescudas e, conxuntamente, por intentos de fuxida.

 A comunicación da Delegación de Orde Pública de Ferrol, publicada en La Voz de Galicia o 18 de agosto baixo o titular "QUINCE FUSILADOS POR DESARMAR Aos FALANXISTAS", sinala que varios detidos no "Plus ultra" son conducidos por forzas da Garda Civil e falanxistas, de noite, a un lugar non concretado, co obxecto de practicar xestións sobre un suposto depósito de armas e concretar cargos, cando de súpeto os detidos lánzanse en masa sobre os seus gardiáns, tras o chamamento de García Néboa a por eles e abaixo os fascistas, desarmando a dous falanxistas, é entón cando o xefe da GC dá a orde de disparar e morren os detidos.

Moitos nazis sirvieronse de Ferrol pra ir a Latinoamérica

Nunha fría Patagonia poboada por pingüinos, o oleaxe de 1946 non deixou de arroxar sorpresas. Abrigados hasta as cellas sore balsas de goma, os beneficiados na operación Odessa tocaban terra firme tras xornadas de fuxida en submarinos. Baixo o nome de Organización der ehemaligen SS- Angehörigen, a Oganización dos antigos membros das SS, os xerarcas nazis atoparon acomodo no cono sudamericano. E moitos deles lograron escapar grazas ao apoio do goberno de Franco, a través dos portos de Ferrol e de Vigo. A última obra dO historiador Enrique Barreira Beitia, Ferrol, 1931-1952: Dá República á Posguerra, rescata grazas a arquivos dá Armada ou papel galego como trampolín na evacuación de xefas da Gestapo.Tras a II Guerra Mundial, auténticos criminais de guerra fuxiron a Latinoamérica dende Ferrol, protexidos polos militares de Franco e amparados considerablemente por informes secretos de España, asegura o escritor. A presenza xermana non resultaba sorprendente para os ferroláns. Durante o conflito planetario, polas rúas paseaban mariños co uniforme nazi. A xente mesmo os lembra como ?loiros, altos e novos, de só 17 ou 19 anos. A esvástica tamén chegou ao noso porto. Cando o acoirazado Bismark foi afundido polos ingleses, o cruceiro Canarias recolleu os cadáveres. Homenaxeouse aos mortos cos féretros cubertos pola bandeira nazi e os mariñeiros españois rendendo honras, para despois arroxar os corpos ao mar.

A revolta dos irmandiños

A revolta dos irmandiños, foi unha rebelión poupular que tivo lugar en Galicia entre 1467 e 1469.

Durante os século XV, os nobres á poboación a unha serie de desmáns, tales coma robos, viloacións e cobro de imosos desorbitados ao seu antoxo.

Tiñan á xente ateorizada, ata o puto de que os campesiños non osaban saír da casa e tiñan que durmir nas iglesias por seguridade. Os señores dende as súas fortalezas organizaban os robos e saqueos de bens e cosechas, á vez que despoxaban á iglesia de terras e tesouros.

As clases populares solicitaron permiso ao rey para organizarse unha irmandade, con fin de acabar coas fechorías dos nobres e así, en 1467, Enrique IV aprobou a hermandade do reino de Galicia.

Enrique IV

O que en principio estaba pensando para restablecer o orden e protexer os seus intereses, pronto convertiuse nunha revolta en toda regla. Súmaronse a esta xustiza do pobo tanto coma campesiños coma xente de cidade, fidalgos, cabaleiros e algúns clérigos.

Irmandade

 

A ira dos irmandiños levoulles a derribar cantos castelos e torres houberan en Galicia, según as crónicas foron destruídos 130 castelos e fortalezas. A pretensión dos irmandiños era romper a relación de vasallaxe, non pagar as rentas do señor e aproveitar o vacio de poder generado pola guerra Civil en Castilla pra levantar un novo poder.

Os irmandiños formaron exércitos milicianos de ámbito rexional unindo localidades e comarcas, que se xuntaban pra acometer asedios ou batallas grandes. Os xefes irmandiños eran na súa maioría cabaleiros pero tamén había algún labrador, burgués ou letrado. Os seus exércitos non tiñan o mesmo grao de xerarquía cos señoriais. Todos os capitáns irmandiños estaban subordinados á xunta do reino.

                           

           

A nobreza viuse obrigada a fuxir cara Portugal ou a Castilla, pero o fin da guerra civil catelá animou aos nobres de ambos bandos a intentar rematar coa irmandade popular. En primaveira de 1469, tres exércitos señoriais entarn en Galicia: Pedro Madruga, o arzobispo Fonseca e Xoan Pimental dende Salamnca e o conde de Lemos dende ponderrada. Despois de varias batallas vencieron aos irmandiños e mataron aos seus líderes.